Öksürük Şurubunun diyabete olumlu etkisi

Kullandığımız birçok ilacın az veya çok yan etkisinin olduğunu biliriz. Toplumun bu konudaki yaygın inanışı bu etkinin olumsuz olduğu yönündedir, ki bu da bir bakıma doğrudur…

Kullandığımız bazı ilacların temel kullanım alanları dışında diğer hastalıklara iyi gelebilen olumlu yan etkilerinin de olduğu zaman zaman yapılan araştırmalarla ortaya çıkarılmaktadır. Bu olumlu yan etkiler, kimi zaman ilaç laboratuvar aşamasında, kimi zaman klinik aşamada, kimi zaman da ilaç piyasaya çıktıktan yıllar sonra yapılan araştırmalarla ortaya çıkabilmektedir.

Bu konuda oldukça fazla örnek bulunmaktadır. 

Örneğin, şu anda piyasada Erektil Disfonksiyon için kullanılan viagranın, başlangıçta yüksek tansiyon için kullanılması düşünülürken, klinik deneylar aşamasında yan etkisinin ereksiyona sebep olduğunun görülmesi ile ilacın piyasaya cinsel gücü arttırıcı olarak sürülmesi gibi. Veya tüm Dünyada milyonlarca insanın ağrı kesici olarak kullandığı Aspirin’in yıllar sonra kan inceltici özelliğinin ortaya çıkarılması ile ilacın pıhtılaşma bozukluklarında da tedavi amaçlı kullanılması gibi...

Bu konuda birçok örnek araştırma bulunmakta ve bu araştırmalardan biri de 10 Şubat 2015 tarihli  Nature Medicine dergisinde yayınlanan araştırmadır. Bu araştırma, öksürük ilaçlarının yan etkisinin Diyabet tedavisinden büyük umutlar vaad olabileceğini gösteriyor.

Dergideki araştırmaya geçmeden önce konunun daha iyi anlaşıması açısından insülin üretimi ile Diyabet arasındaki ilişkiye kısaca değinmekte fayda var.

İnsülin’in görevi nedir, yokluğunda ne gibi tehlikeler ortaya çıkar.

İnsülin, Pankreastaki Beta Hücreleri tafından üretlen ve şeker metabolizması için gerekli olan bir hormondur.İnsülin yokluğunda kan şekeri düzeyi yükselerek tehlikeli boyutlara ulaşır. Kan şekerinin vücutta uzun yıllar yüksek seyretmesi başta damarlar olmak üzere birçok organa zarar verir. Diyabet hastalarında insülin hormonu üretimi yeterli seviyede olmadığı için hastaların kan şekeri sürekli yüksek seviyelerde seyreder.

Diyabet Tip 1 ve Diyabet Tip 2 nin sebepleri farklı olsada her ikisinde de kan şekeri yükselir.

• Diyabet Tip 1 :  Otoimmün bir hastalıktır. Bağışıklık sisteminde görev yapan bazı özel hücreler(Antikorlar) pankreasta bulunan Beta-Hücrelerine saldırarak onların iltihaplanmasına ve yok olmasına sebep olur.
• Diyabet Tip 2 : Çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Genellikle ya beta hücrelerinin faaliyeti sınırlı olduğu, ya da insülin reseptörlerinin insülin hormonuna karşı zayıf tepki vermesinden kaynaklanır.

Öksürük Şurubunun Diyabete Olumlu Etkisi.

Düsseldorf Heinrich-Heine-Universitesinden Eckhard Lammert ve ekibinin yapmış olduğu bir araştırma, birçok öksürük şurubu ve pastilde etken madde olarak kullanılan Dekstrometorfan aktif maddesinin Diyabet 2 hastalarında kan şekeri seviyesini olumlu yönde etkilediğini gösteriyor.

Eckhard Lammert ve ekibi bu araştırma ile pankreastaki Beta hücrelerinin üzerinde bulunan NMDA Reseptörlerinin Dekstrometorfan tarafından bloke edilerek uyarıldığını ve aynı zamanda Dekstrometorfanın Beta Hücreleri ölümlerini de engellediğini buldular.

Beta Hücrelerinin uyarılması ne anlama geliyor? : Beta Hücreleri, yukarıda da kısaca belirtildiği gibi pankreasta bulunan ve insülin üreten özelleşmiş hücrelerdir. Dekstrometorfan tarafından uyarılan Beta Hücreleri insülin üretimini tetikleyerek kanda insülin’in artmasına sebep olur. Kandaki insülin’in artmasıyla şekerin hücrelere taşınması başlar ve buna bağlı olarak kandaki şeker konsantrasyonu düşer.

Eğer insülin yoksa kandaki şeker hücrelere taşınamaz ve sonuçta Hiperglisemi’nin başlaması kaçınılmaz olur.

Uyarı:

Makalede, Dekstrometorfan’in her ne kadar yapılan testlerde fareler ve insanlarda kan şekerini başarılı bir şekilde düşürdüğü tespit edilsede, araştırmanın daha geniş çaplı yapılmaya ihtiyacının olduğu belirtiliyor. Uzmanlar, insanların şekerini düşürmek amaca ile kontrolsüz bir şekilde öksürük şurubu tüketmemesini önemle vurgulanıyor.

Mehmet Saltuerk

++++++++++++++++++++++++++

Dipl. Biologe Mehmet Saltuerk

Institute for Genetics

University of Cologne

++++++++++++++++++++++++++

Referans 

Characterization of pancreatic NMDA receptors as possible drug targets for diabetes treatment

Nature Medicine (2015) doi:10.1038/nm.3822 Received 29 October 2014 Accepted 10 February 2015 Published online 16 March 2015