Spor yapmak için 7 neden

1. Spor mutlu ediyor

Spordan sonra neden kendimizi daha iyi hissederiz? Spor esnasında (örneğin jogging) ''mutluluk hormonu'' adı verilen iki hormonun (endorfin ve serotonin) salgılanmasında belirgin bir artış meydana gelir. Koşuyla kaslarda beliren fiziksel yorgunluğu gidermeye yarayan bu artışın, aynı zamanda, psikolojiyi de destekleyen belirgin faydaları var... Sporun zorluklarla başedebilmeyi ve bu sırada gerekli özgüveni desteklemesi yanı sıra, sonuçta tüm bu olumlu fiziksel ve psikolojik etkiler beyinde ödül olarak algılanıyor ve böylece spor yapan kişi mutlu oluyor. Yapılan araştırmalar spor yapan kişilerin daha mutlu olduklarını kanıtlamıştır.

2. Spor yağ yakıyor

10 dakika koşu yapmak, fitness salonunda 10 dakika spor yapmaktan daha fazla yağ yakıyor. 30 dakika üzerindeki koşularda vücut gerekli olan enerjiyi vücutta depolanmış yağları kullanarak elde ediyor. Haftada 3-4 kez 60 ila 90 dakika arası koşu yapmak vücudun yaklaşık 2000 kalori yakmasına sebep olur. Eğer koşu aç karnına yapılıyorsa vücut yağları yakmaya hemen başlar. Ayrıca spordan sonra özellikle su ve şekersiz çay içmek yağların yakılmasını daha da hızlandırır.

3. Spor tansiyonu düşürüyor

Koşu sırasında kalp daha hızlı çalışır, buna bağlı olarak, kan basıncı artar. Ancak bu durum, her ne kadar bir çelişki gibi görünse de, vücudumuzdaki dengeleyici mekanizmalar sayesinde, sağlık açısından hiçbir tehlike oluşturmaz. Nitekim koşudan sonra tansiyon tekrar normal bir seviyeye döner ve hatta bazen gün boyu düşük seviyede kalır. Bunun yanı sıra, uzun yıllar düzenli spor yapanların kalpleri normalden daha büyük olup kalp kasları daha güçlüdür. Büyük kalp, daha yavaş atmasına rağmen, daha fazla kan pompalayacağı için, daha az yorulur. Sporcuların nabız ve tansiyonlarının düşük olmasının sebebi bundan kaynaklanmaktadır.

4. Spor kasları güçlendiriyor

Herhangi bir fitness programına başlayan kişinin bedeni zamanla değişmeye başlar. Hemen birkaç hafta içinde kişi belirgin bir seviyede belde incelme, kol ve bacak kaslarında büyüme ve gelişme gözlemleyebilir. Yağ yakımına göre daha etkin bir metabolizma hızına sahip olan kas hücreleri vücudun en fazla enerji tüketen hücrelerine dahildir. Kas hücreleri sadece spor esnasında yüksek kalori tüketmekle kalmaz, aynı zamanda, spor dışı zamanlarda da yüksek kalori tüketirler ve dolayısıyla kalori gerekesinimleri oldukça yüksektir. Spor dışı zamanlarda, 1 kg yağa göre, 1 kg kas günde 25 kalori, ayda 750 kalori ve yılda 9165 kalori olmak üzere daha fazla kalori yakıyor. Başka bir ifadeyle, 1 kg kas yılda 3 günlük kaloriyi fazladan tüketiyor...

Sporun kasları güçlendiren etkisini bir örnekle anlatalım : Vücut ağırlığı 75 kg olan iki kişiden birinde %45 kas indeksi(kaslı kişi), diğerinde ise %45 yağ indeksi(kassız kişi) olduğunu varsayalım. Sporun etkisinden dolayı, kaslı kişiler, kassız kişilere göre, daha fazla kalori yakarlar. Bu da yaklaşık olarak günde 780 kalori, yılda ise 287437 kalori demek. Yani, vücutta sadece kaslar hesaba katıldığında, %45 kas indeksine sahip kişilerin kasları tek başına yılda 95 günlük kaloriyi tüketiyor.

5. Spor kan şekerini düşürüyor

Ailesinde diyabet hastalığı bulunan kişiler riskli grubu oluşturmaktadır. Bu kişilerin, koruyucu önlem olarak, koşu ve düzenli kas egzersizleri yapması muhtemel diyabet riskini büyük oranda düşürmektedir. Çünkü vücut spora başlar başlamaz enerjisini en kolay karşılayacağı kaynağa başvurur ki, bu da kandaki şekerdir. Kan şekerini en iyi düşüren spor faaliyetlerinden biri de haftada en az üç kez 45 dakika tempolu koşudur. Bunun dışında, düzenli kas egzersizleri de diyabet riskini %25-35 oranında düşürmektedir.

6. Spor sırt ve bel ağrılarını gideriyor

İskelet kaslarımız bize ömür boyu lazım ve onlara iyi bakmak zorundayız. Hareketsiz yaşam tarzı kasların en büyük düşmanı. Bu yüzden, bel ve sırt ağrıları, işi gereği masa başında oturmak zorunda olan büro çalışanları ile hareketsiz bir yaşamı tercih edenlerde(tembellik yapanlarda) kaçınılmazdır. Bel ve sırt kaslarının güçlendirmenin en iyi yolu spor yapmaktır. Bu konuda en ideal spor ise yüzme veya en azından su dolu havuzda yürümedir. Bu tür aktiviteler en ufak ve en derinlerdeki kasların uyarılarak çalışmalarını ve böylece yapılarında sürekliliği sağlar. Ayrıca evde de bel ve kasları güçlendirecek egsersizler uygulanabilir. Örneğin Airex-Kissen denilen hafif-sert bir sünger üzerinde dengede kalmaya çalışarak yapılan egsersizler bel ve sırt kaslarını güçlendirmede etkilidir. Bunun dışında bu egsersizler çok yumuşak bir top ya da katlanmış bir havlu üzerinde de yapılabilir.

7. Spor kalp ve kan dolaşım sistemini güçlendiriyor

Spor sırasında vücutta kan ve oksijen gereksinimi artar. Hiç spor yapmayıp ilk defa koşuya çıkanlarda vücut özellikle nefes alıp vermekte güçlük çeker ve vücuda yeterli miktarda kan pompalanamaz. Bu normaldir. Ama bu arada vücut bir sonraki koşu için hazırlıklara başlamıştır bile ve hemen ilk egzersiz sonrası kaslara glikojen* depolamaya başlar. İlerleyen gün ve aylarda spor esnasında daha rahat nefes alınmaya ve kalp vücuda daha rahat kan pompalamaya başlar.

Sporun yedi ana başlıkta ruha ve bedene olan tüm bu pozitif etkileri spor bittikten sonrada devam eder.

*Glikojen: İnsanda ve hayvanlarda glikozun fazlasının depo şekli, karbonhidratların polisakkaritler grubuna dahil doğal organik bileşik.

Teşekkür: Bu makaleyi hazırlarken gerek bilimsel gerekse moderasyon aşamada bana büyük yardımı dokunan Düsseldorf Heinrich-Heine Universitesi Patoloji bölümünden arkadaşım Biyolog Dr Ercan Çalışkan’a çok teşekkürler

 

Mehmet Saltuerk

++++++++++++++++++++++++++

Dipl. Biologe Mehmet Saltuerk

Institute for Genetics

University of Cologne

++++++++++++++++++++++++++