Diyabet 2 hastalarına umut : „İnsülin Direnci´nin“ sebebi bulundu.

İnsülin ve şeker mekanizması hakkında ön bilgi.

İnsülin, pankreastaki beta-hücreleri tarafından üretilen ve vucut için hayati derecede önemli bir hormondur.

İnsülin, vucuda gıdalar yoluyla alınan şekerin kandaki seviyesini ayarlar. Pankreas tarafından üretilen insülin hücre zarlarında bulunan insülin-reseptörleri tarafından yakalanarak hemen yanıbaşındaki  GLUT* kanallarının açılmasını sağlar. Kandaki glukoz açılan bu kanallardan hücre içine girer ve enerji olarak kullanılmak üzere enerji ihtiyacı olan organlara iletilir.

Diyabet tipleri :

Diyabet 1: Diyabet 1 hastalarının pankreasında bulunan Beta-Hücreleri görevini tam olarak yapamaz ve bunun sonucu olarak yeterli miktarda insulin üretilmez.

İki alt grubu vardır.

• Tip 1a: Bağışıklık sisteminden kaynaklanan diyabet .
•  Tip 1b: Sebebi bilinmiyor.

Diyabet 2:  İnsülin direnci ile Hyperinsulinism* kaynaklanan diyabet şeklidir.

İki alt grubu vardır.

• Tip 2a: Şişmanlığa bağlı olmayan diyabet.
• Tip 2b: Şişmanlığa bağlı olan diyabet.                           

Diğer özel  diyabet tipleri

• A: Beta hücrelerindeki genetik bozukluktan dolayı oluşan diyabet.
• B: İnsülin salgılanmasında genetik problemden dolayı oluşan diyabet.
• C: Pankreasın ya hasta, ya tahrip olmasından dolayı oluşan diyabet.
• D: Hormonal bozukluktan kaynaklanan diyabet (Endokrin Pathien)
• E: İlaç yada kimyasal maddelerden kaynaklanan diyabet.
• F: Enfeksiyondan kaynaklanan diyabet.
• G: Alışılmışın dışında gelişen immun sistemden kaynaklanan diyabet.
• H: Diğer sebeplerden kaynaklanan diyabet.
• Hamilelik esnasında oluşan diyabet(Gestationsdiabetes)

İnsülin direnci nedir: Pankreas tarafından üretilen insülin'in İnsülin-reseptörleri tarafından yakalanamamasına insülin direnci denir. Reseptörlerin insülin yakalayamaması, GLUT kanallarının kapalı kalması ve buna bağlı olarak da  kandaki şeker miktarının artması anlamına gelmektedir.

Hyperinsulinism nedir: Kanda gereğinden fazla insülin bulunmasıdır. Hyperinsulinism, ya insülinin pankreas tarafından çok fazla üretilmesinden ya da insülinin parçalanma mekanizmasındaki bir problemden kaynaklanır. Not: Kanda gereğinden fazla insülin bulunması, iştahı artmasına ve kişinin sürekli yemek yemesine sebep olur.

****  Diyabet 2 de insülin direncine sebep olan suçlu bulundu  ****

Şimdiye kadar insülin direncinin sebebi ve mekanizması pek iyi bilinmiyordu. Son yapılan çalışma ile bu bilinmezlik oldukca iyi bir şekilde aydınlatıldı. Yapılan bu araştırma ile insulin direncine miRNA 103 ve miRNA 107 adında iki küçük miRNA molekülün sebep olduğu bulundu.

Son yapılan bu çalışma ile şişman fareler ve insanlarda bu iki molekülün çok fazla miktarda bulunduğu ve bu moleküllerin miktarı ne kadar fazla olursa karaciğer ve yağ hürelerindeki insülin direncinin o kadar fazla olduğu tespit edildi.

Bu şu anlama geliyor; miRNA 103 ve miRNA 107 moleküllerinin fazlalığı, glikozun kandan hücreye alımını güçleştiriyor.

Sebep: Bu iki miRNA mölekülü, önemli bir genin çalışmasını bloke ediyor. Bu önemli genin bloke edilmesi, Caveolin1 proteininin sentezlenmesine engel oluyor. Oysa Caveolin 1 proteini insülin sensörlerine bağlanarak glikozun transferinin başlatacak biyokimyasal reaksiyonlar zincirinin startını veriyor.

Sonuç: Etkili ilaçlar yolda. Diyabet 2 hastası olan şişman farelerle yapılan laboratuvar testlerinde, farelere miRNA faaliyeti durduracak olan Antagomirs* enjekte edilmiş ve kısa bir süre içerisinde karaciger insüline karşı duyarlı hale gelmiştir. İnsülin duyarlılığı ile birlikte şekerin tekrar kandan hücrelere girişi normale dönmüştür. Bunun yanı sıra farelerin yağ metabolizmasında düzelme görülmüş ve şişman fareler tekrar normal ağırlığına dönmüştür.

GLUT kanalları* (Glucose transporter): Bu kanallar aslında bir proteindir. Ve her organda değişik formlarda bulunur. İnsanda GLUT kanalları 3 alt  grupta olmak üzere, 14 değişik formda bulunur. Her GLUT kanalı 14 değişik SLC2A geni tarafından sentezlenir. Örneğin; GLUT4 kanalları, yağ ve kas hücrelerine özel olup SLC2A4  geni tarafından  sentezlenir.

Antagomire*: Laboratuvarda sentetik olarak üretilen DNA veya RNA  parçasıdır (oligonukleotid), miRNA ye bağlanarak onun faaliyetini durdurur.

Mehmet Saltürk

++++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltürk
Institute for Genetics
University of Cologne
++++++++++++++++++++++++

 

Mehmet Saltürk

+++++++++++++++++++++++

Dipl. Biologe Mehmet Saltürk

Institute for Genetics

University of Cologne

+++++++++++++++++++++++

Orijinal makale

MicroRNAs 103 and 107 regulate insulin sensitivity

Nature Volume: 474, Pages: 649–653Date published: (30 June 2011)DOI:doi:10.1038/nature10112 Received 22 March 2010 Accepted 13 April 2011 Published online08 June 2011