Neden bazı durumlarda şişmanlar sağlıklı olurken, zayıflar hasta oluyor?

Şimdiye kadar toplumda „Şişman insan sağlıksız, zayıf  insan sağlıklı olur “ gibi genel kanı hakimdi.  Veya "ideal BMI* ye sahip kişi sağlıklıdır."  Evet fazla kilolu kişilerin birçoğu ileriki yaşamlarında diyabet 2 ve kalp hastalığı riski taşımaktadır. Bu bir gerçek, fakat bu durum pratikte her zaman böyle olmaya bilmektedir. Bazen fazla kilolu bir kişi sağlıklı olurken, ideal kiloya sahip başka bir kişi diyabet 2 ve yüksek kolesterolden muzdarip olabilmektedir. Daha da kötüsü bu kişiler kalp ve damar hastalığı riski de taşıyabilmektedir.

Dışarıdan bakılınca ideal vucut ölçüsüne sahip olan bu kişiler neden diyabet 2, ve kalp hastalığı gibi ciddi hastalıkların tehdidi altındadırlar?

Cevap: IRS1** geninde bulunan bir   varyasyondur (noktasal mutasyondur).

26 değişik araştırma grubunun 10 ülkede 76 000 kişiyle yapmış olduğu araştırmada zayıf, diyabet 2 ve kalp hastası olan kişilerde IRS1 geninin varyasyonlu formuna rastlanmıştır. Bu genin varyasyonlu formuna sahip kişilerde, yağlar deri altına değil organlarda, özellikle de karaciğer ve kaslarda toplandığı görülmüştür.

Sonuç: IRS 1 geninin varyasyonlu formuna sahip olan kişiler fit görünmesine rağmen diyabet 2 ve kalp hastalığı riski taşımaktadırlar. Ayrıca bu araştırmadan ortaya çıkan başka bir bulgu da, varyasyonlu genin etkisinin erkek ve kadında değişik şiddette olması…Yapılan araştırmadan elde edilen sonuçlar, varyasyonlu geni taşıyan erkeklerin kadınlara göre daha fazla risk taşıdığını göstermektedir. Kadın ve erkek vücudunda yağ dağılımının farklı bölgelerde lokalize olması erkekleri hastalık konusunda daha riskli  yapmaktadır.(şimdilik böyle tahmin ediliyor.)

BMI*(Body mass index): Vücut kitle indeksi (VKİ), vücut ağırlığının (kg), boy uzunluğunun metre cinsinden karesine bölünmesiyle hesaplanır. İdeal ağırlık ise ulaşılmak istenen VKİ'nin, boy uzunluğunun karesi ile çarpılmasıyla elde ediliyor.(Kaynak: Vikipedi)

IRS1**: Bu gen 2. kromozomda bulunur. Genin normal formu vucutta yağ oranını düşürmekle görevlidir

Mehmet Saltürk

++++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltürk
Institute for Genetics
University of Cologne
++++++++++++++++++++++++

Orijinal makale 

Genetic variation near IRS1 associates with reduced adiposity and an impaired metabolic profile

Nature Genetics Volume: 43 Pages: 753–760 Year published: (2011) DOI: doi:10.1038/ng.866
Received 18 January 2011 Published online 26 June 2011

Diyabet 2 hastalarına umut : „İnsülin Direnci´nin“ sebebi bulundu.

İnsülin ve şeker mekanizması hakkında ön bilgi.

İnsülin, pankreastaki beta-hücreleri tarafından üretilen ve vucut için hayati derecede önemli bir hormondur.

İnsülin, vucuda gıdalar yoluyla alınan şekerin kandaki seviyesini ayarlar. Pankreas tarafından üretilen insülin hücre zarlarında bulunan insülin-reseptörleri tarafından yakalanarak hemen yanıbaşındaki  GLUT* kanallarının açılmasını sağlar. Kandaki glukoz açılan bu kanallardan hücre içine girer ve enerji olarak kullanılmak üzere enerji ihtiyacı olan organlara iletilir.

Diyabet tipleri :

Diyabet 1: Diyabet 1 hastalarının pankreasında bulunan Beta-Hücreleri görevini tam olarak yapamaz ve bunun sonucu olarak yeterli miktarda insulin üretilmez.

İki alt grubu vardır.

• Tip 1a: Bağışıklık sisteminden kaynaklanan diyabet .
•  Tip 1b: Sebebi bilinmiyor.

Diyabet 2:  İnsülin direnci ile Hyperinsulinism* kaynaklanan diyabet şeklidir.

İki alt grubu vardır.

• Tip 2a: Şişmanlığa bağlı olmayan diyabet.
• Tip 2b: Şişmanlığa bağlı olan diyabet.                           

Diğer özel  diyabet tipleri

• A: Beta hücrelerindeki genetik bozukluktan dolayı oluşan diyabet.
• B: İnsülin salgılanmasında genetik problemden dolayı oluşan diyabet.
• C: Pankreasın ya hasta, ya tahrip olmasından dolayı oluşan diyabet.
• D: Hormonal bozukluktan kaynaklanan diyabet (Endokrin Pathien)
• E: İlaç yada kimyasal maddelerden kaynaklanan diyabet.
• F: Enfeksiyondan kaynaklanan diyabet.
• G: Alışılmışın dışında gelişen immun sistemden kaynaklanan diyabet.
• H: Diğer sebeplerden kaynaklanan diyabet.
• Hamilelik esnasında oluşan diyabet(Gestationsdiabetes)

İnsülin direnci nedir: Pankreas tarafından üretilen insülin'in İnsülin-reseptörleri tarafından yakalanamamasına insülin direnci denir. Reseptörlerin insülin yakalayamaması, GLUT kanallarının kapalı kalması ve buna bağlı olarak da  kandaki şeker miktarının artması anlamına gelmektedir.

Hyperinsulinism nedir: Kanda gereğinden fazla insülin bulunmasıdır. Hyperinsulinism, ya insülinin pankreas tarafından çok fazla üretilmesinden ya da insülinin parçalanma mekanizmasındaki bir problemden kaynaklanır. Not: Kanda gereğinden fazla insülin bulunması, iştahı artmasına ve kişinin sürekli yemek yemesine sebep olur.

****  Diyabet 2 de insülin direncine sebep olan suçlu bulundu  ****

Şimdiye kadar insülin direncinin sebebi ve mekanizması pek iyi bilinmiyordu. Son yapılan çalışma ile bu bilinmezlik oldukca iyi bir şekilde aydınlatıldı. Yapılan bu araştırma ile insulin direncine miRNA 103 ve miRNA 107 adında iki küçük miRNA molekülün sebep olduğu bulundu.

Son yapılan bu çalışma ile şişman fareler ve insanlarda bu iki molekülün çok fazla miktarda bulunduğu ve bu moleküllerin miktarı ne kadar fazla olursa karaciğer ve yağ hürelerindeki insülin direncinin o kadar fazla olduğu tespit edildi.

Bu şu anlama geliyor; miRNA 103 ve miRNA 107 moleküllerinin fazlalığı, glikozun kandan hücreye alımını güçleştiriyor.

Sebep: Bu iki miRNA mölekülü, önemli bir genin çalışmasını bloke ediyor. Bu önemli genin bloke edilmesi, Caveolin1 proteininin sentezlenmesine engel oluyor. Oysa Caveolin 1 proteini insülin sensörlerine bağlanarak glikozun transferinin başlatacak biyokimyasal reaksiyonlar zincirinin startını veriyor.

Sonuç: Etkili ilaçlar yolda. Diyabet 2 hastası olan şişman farelerle yapılan laboratuvar testlerinde, farelere miRNA faaliyeti durduracak olan Antagomirs* enjekte edilmiş ve kısa bir süre içerisinde karaciger insüline karşı duyarlı hale gelmiştir. İnsülin duyarlılığı ile birlikte şekerin tekrar kandan hücrelere girişi normale dönmüştür. Bunun yanı sıra farelerin yağ metabolizmasında düzelme görülmüş ve şişman fareler tekrar normal ağırlığına dönmüştür.

GLUT kanalları* (Glucose transporter): Bu kanallar aslında bir proteindir. Ve her organda değişik formlarda bulunur. İnsanda GLUT kanalları 3 alt  grupta olmak üzere, 14 değişik formda bulunur. Her GLUT kanalı 14 değişik SLC2A geni tarafından sentezlenir. Örneğin; GLUT4 kanalları, yağ ve kas hücrelerine özel olup SLC2A4  geni tarafından  sentezlenir.

Antagomire*: Laboratuvarda sentetik olarak üretilen DNA veya RNA  parçasıdır (oligonukleotid), miRNA ye bağlanarak onun faaliyetini durdurur.

Mehmet Saltürk

++++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltürk
Institute for Genetics
University of Cologne
++++++++++++++++++++++++

 

Mehmet Saltürk

+++++++++++++++++++++++

Dipl. Biologe Mehmet Saltürk

Institute for Genetics

University of Cologne

+++++++++++++++++++++++

Orijinal makale

MicroRNAs 103 and 107 regulate insulin sensitivity

Nature Volume: 474, Pages: 649–653Date published: (30 June 2011)DOI:doi:10.1038/nature10112 Received 22 March 2010 Accepted 13 April 2011 Published online08 June 2011

Elma kabuğunda bulunan ursolik asid kasları güçlendiriyor.

İskelet kasları, iskelet çevresinde bulunan ve hareketi sağlayan kaslardır.

İskelet Kası Atrofisi : İskelet kaslarında kimi zaman kas spazmı, kimi zaman kas yaralanmaları, kimi zaman da yaşlılık veya bir hastalığa bağlı olarak görülen bir kas-hacim-kaybı hastalığıdır. 
Hastalığın ağır seyretmesi durumunda kişi hareket yetisini kaybederek felç olur. Farede iskelet kası oluşumundan sorumlu 63 insanda 29 gen vardır (şimdilik bilinen genler bunlar). Bu genler, kas oluşumunda rol oynamaktadır.

Bu genlerde meydana gelen mutasyonlar kodlanması gereken hormonlarda farklılıklar oluşmasına ve buna bağlı olarak kas erimesinin başlamasına sebep olurlar. Son yapılan araştırma, elma kabuğunda bulunan ursolik asidin bu genlerin aktivasyonunu değiştirerek kas erimesinin önüne geçtigini gösteriyor.

Yapılan laboratuvar çalışmalarında kasları zarar görmüş farelerin ursolik asid tedavisinden sonra var olan kaslarının güçlendiği ve yeni kasların ortaya çıktığı görülmüştür. Ayrıca, ursolik asidin farelerde insulin ve IGF-1 hormonlarını olumlu yönde etkileyerek, kan-şekeri ve yağ seviyenin düşmesine sebeb olduğu görülmüştür.

Bu araştırmada elde edilen sonuçların insanlara ne derece uygulanabileceği eğer uygulanabilecekse ursolik asidin ne miktarda alınacağı yapılacak klinik çalışmalar ile ortaya çıkacak.

Not: Tedavi için alınan ursolik asidin, elmadan veya suni olarak dışarıdan alınmasının bir önemi yok.

Mehmet Saltuerk

++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltürk
Institute for Genetics
University of Cologne

++++++++++++++++++++++

Kaynak  

mRNA Expression Signatures of Human Skeletal Muscle Atrophy Identify a Natural Compound that Increases Muscle Mass

Copyright © 2011 Elsevier Inc. All rights reserved. Cell Metabolism, Volume 13, Issue 6, 627-638, 8 June 2011