Çağın Hastalığı Kanser
Toplumda, kanserin birçok türünün genetik mirastan kaynaklandığına dair yaygın bir inanış hakimdir. Bu yanlış inanış, birçok kişinin kaderciliğe yönelmesine ve kansere karşı önlem almamasına sebep olmaktadır.
Dünya sağlık örgütünün(WHO) raporunda, ölen her sekiz kişiden birinin ölüm nedeninin
kanser olduğu belirtilmiştir. Buna göre Dünya üzerinde kanserden hayatını kaybedenlerin sayısı, ADIS, tüberkuloz ve sıtmadan hayatını kaybedenlerin toplamından bile fazladır. Sadece 2011 yılı içerisinde kanserden hayatını kaybedenlerin sayısı 7.6 milyon kişiyi geçmiştir. Yapılan hesaplamalara göre, bu rakamın 2030 yılında 17 milyon kişiye ulaşacağı tahmin ediliyor. (1)
Union for International Cancer Control`un raporu ise kanser vakalarının % 21 i enfeksiyonlardan kaynaklandığını gösteriyor.
Örneğin, rahim ağzı kanserine sebep olan human papillomavirus(HPV) enfeksiyonu, veya mide ve karaciğer kanserine sebeb olan hepatit enfeksiyonu gibi…
Bu konuda geliştirilmiş olan aşılar üçüncü Dünya ülkelerine zamanında ve yeterince ulaştırılabilmiş olsa, birçok insanın hayatı kurtarılmış olacak.Yapılan arastırmalar, rahim ağzı kanserinden ölenlerin % 80`nin üçüncü Dünya ülkelerinde olduğunu gösteriyor. (2)
Tüm kanser türlerinin % 40′ı önlenebilir vakalar.
Kanesere sebep olan birçok risk faktörü bulunmakta ve bu faktörler uzun zamandan beri bilinmekteydi. Şimdi, daha önce bilinenler ile son yapılan çalışmalar toplu bir sekilde detaylı olarak “British Journal of Cancer Research” dergisinin 6 aralık 2011 tarihli sayısında yayınlandı. (3)
Yapılan bu son çalışma, tüm kanser vakalarının en az %40 nın, yaşam tarzındaki yanlışlıklardan vazgeçerek önlenebileceğini gösteriyor.
Yaşam tarzımızdaki bu yanlışlıklar nelerdir : Öncelikle sigara, kötü beslenme ve hareketsizlik ve yetersiz medikal önlemler.
En önemli risk faktörü sigara.
Tümör oluşumuna sebep olan faktörler kadın ve erkekde farlılık göstermesine rağmen sigara, bu konuda istisna teşkil etmektedir. Yapılan araştırmalar sigaranın, hem kadında, hemde erkekte aşağı yukarı eşit oranda risk oluşturduğunu göstermektedir. Buna göre erkelerde görülen tüm kanser türlerinin %23`ü ile kadınlarda görülen tüm kanser türlerinin %15,6 sı sigaradan kaynaklanmaktadır. Sigarada bulunan doksanın üzerindeki kansorojen madde sadece akciğerlerde değil, diğer organlardada tümör oluşumuna sebep olabilecek risk faktörleri içermektedir.
Sigara dışındaki risk faktörleri
Kanserde rol oynayan risk faktörleri sadece sigara ile sınırlı kalmıyor. Sigaranın dışında tümör oluşumuna sebeb olan daha birçok risk faktörü daha bulunmaktadır.
Örneğin;
- Yeterli miktarda sebze ve meyve tüketilmemesinden kaynaklanan kanser vakaları.(erkeklerde % 6,1, kadınlarda % 6,9 )
- Fazla miktarda et ve tuz tüketimi. (tüm kanser vakalarının % 9 u)
- Fazla kilo ve obeziteden kaynaklanan kanser vakaları. (erkeklerde %4,1, kadınlarda % 3,4 )
- İş yerinde maruz kalınan kansorejen maddelerden kaynaklanan kanser vakaları. (erkeklerde %4,9, kadınlarda % 3,7)
- Hareketsiz bir yasam ve radyoasyona maruz kalmakdan kaynaklanan kanser vakaları.
- Enfeksiyonlardan kaynaklanan kanser vakaları. (% 21)
Başlıklar halinde bu çalışmadan çıkarılan sonuçlar:
- Erkekde, vitamin ve minaral eksikliği ile sebze ve meyve tüketiminin azlığı, tümör oluşumundan önemli yer tutmaktadır. (Yapılan bu araştırmadan ortaya çıkan önemli bir sonuçta, vitamin ve mineral eksikliğiden kaynaklanan yemek borusu kanseri riskinin, alkolün oluşturduğu riskden daha büyük olduğudur.
- Fazla tuz tüketimi, mide kanseri vakalarında önemli faktör.
- Kadınlarda fazla kiloların oluşturduğu kanser riski, alkolün oluşturacağı riskten daha fazla. Fazla kiloların kadınlarda bağırsak, rahim, yemek borusu, böbrek kanserlerinin tetikleyicisi olduğu biliniyordu. Bu araştırmayla her on kişiden birinde, şişmanlıktan kaynanlanan meme kanseri vakası görüldügü tespit edildi.
- Sigara sadece akciğer kanserine değil, aynı zamanda gırtlak, yutak, mide, yemek borusu ve mesane kanserlerine sebeb olmaktadır.
- Her 25 kanser vakasından biri, sağlıksız iş koşullarından ve elverişsiz ortamlarda çalışmak zorunda kalan kişilerde görülmektedir.
- Birçok rahim ağzı kanseri vakası, HPV-aşısı ile (Humanen Papillomaviren (HPV) önlenebilir. (4) (5)
Daha detaylı bilgilerin elde edilmesi için çalışmalara devam ediliyor. Örneğin sigaradan kaynaklanan akciğer kanserinin hangi tür tiryakileri ne oranda tehdit ettiği, kaç yıl sigara içildikden sonra tehlikenin belirmeye başladığı veya bunların yaşa göre sınıflandırılması gibi ince ayrıntılar, yapılacak yeni araştırmalarla ortaya çıkacak.
Kansere karşı alınacak basit ama etkili önlemler
Dünyada1,5 milyar insanın obezite problemi bulunmakta ve her yıl 5 milyon kişi alkol, sigara
ve bilinçsiz beslenmeden kayananlanan kanserden hayatını kaybetmektedir.
Bireysel önlemler:
Her insanın kansere karşı kişisel mücalede yapabileceği çok önemli aynı zamanda etkili üç altın kural bulunmaktadır.
- Sigara ve alkolizmden uzak durmak.
- Spor yapmak.
- Sağlıklı beslenmek ve 40 yaşından sonra yılda en az bir kez sağlık kontrolünden geçmek.
Devletin alacağı önlemler:
Devlet, ebeveynleri ve çocukları sağlıklı beslenme ve sağlıklı yaşam konusunda eğitecek kapsamlı projeler üretmeli. Tütün, alkol, ve sağlıksız beslenmenin tehlikeleri basın ve yayın organları yoluyla sürekli anlatılmalı. Devlet, mahallelere her yaşa hitap edebilen spor tesisleri kurularak, insanları spora özendirilmeli.
Mehmet Saltürk
++++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltürk
Institute for Genetics
University of Cologne
++++++++++++++++++++++++
Kaynak:
Diğer kaynaklar.
(1) http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs297/en/
(2) http://www.uicc.org/declaration
(3) http://info.cancerresearchuk.org/groups/cr_common/@nre/@new/@pre/documents/generalcontent/cr_080626.pdf
(4) http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMe0804638
(5) http://www.rki.de/cln_091/nn_494662/DE/Content/Infekt/EpidBull/Archiv/2007/12__07,templateId=raw,property=publicationFile.pdf/12_07.pdf
Araştırmadan çıkan sonuçlar, erken
menstrasyon yaşınının da tıpkı şişmanlık gibi risk faktörlerü arasında yer
alacağını gösteriyor.
