Toplumda her yüz çiftin
15 inde kısrlık problemi görülmektedir. Bunlardan %40´ı erkeklerden kaynaklanan
rahatsızlıklardan gelmektedir.
Şu ana kadar verimsiz sperm üretimi veya sperm hareketliliği
hakkında birçok mekanizma araştırıldı, ama epididim* hakkında ve sperm
verimliliğini nasıl etkilediği konusunda fazla bir araştıma
yapılmadı.
Epididim*: Her iki testisin yan
tarafında bulunan ve içerisinden sperm kanalları geçen kıvrımlı kesecik
şeklindeki yapılardır.
Her bir Epididim´in uzunluğu 4 ile 6 metre arasında
değişir. Görevi, testislerde üretilen spermi depolar
ve „Ductuli efferentes“
denilen bağlantı ile penise ulaştırılır. Spermler ancak, üretildikten sonra
çeşitli işlemlerden geçerek dölleme yeteneğine sahip olurlar. Testislerde
üretilen sperm önce epididim başı, ordan epididim kuyruğuna gelir ve boşalacağı
zamana kadarda orada kalır.
Son yapılan çalışmalar, kısırlık
konusunda şimdiye kadar bilinmeyen bir mekanizmayı daha ortaya çıkardı. Buna
göre; epididim içerisindeki kalsiyum
konsantrasyonun miktarı, sperm hücresinin hareketliliğini ve dölleme
kabiliyetini etkileyerek kısırlığa sebeb olmaktadır.
Epididim içerisindeki kalsiyum konsantrasyonu- nun yüksekliği,
sperm hücre zarındaki kalsiyum kanallarını (= TRPV6 kanalı*) deaktif hale getirir. TRPV6 kanalının, fazla kalsiyumdan dolayı bozulan Açılıp-Kapanma düzeni, hücre içerisine gereğinden
fazla kalsiyum girmesine ve böylece spermin fonksiyonunun bozulmasına sebeb
olur. Farelerle yapılan testlerde, kalsiyum
miktarının normal seviyeye düşürülmesi durumunda, TRPV6 kanallarının
tekrar düzenli çalışmaya ve buna bağlı olarakta hücre içerisine kontrollü
kalsiyum iyonu alındığı görülmüştür.
TRPV6 kanalı*: Spermin hücre zarı üzerinde bulunan
TRPV6 kanalları, TRPV6 proteini tarafından meydana
getirilir. TRPV6
proteini ise, insanda 7. kromozomda bulunan TRPV6 geni tarafından
sentezlenir. Bu genin uzunluğu 2928 bp dir ve 9 değişik versiyonu bulunur.
Not: 2010 yılında yapılan başka bir araştırma, kadınlık hormonu
progesteron'un spermin kuyruk kısmında bulunan CatSper
-kanallarını açarak içeriye kalsiyum iyonlarının girmesini
sağladığı ve içeriye giren kalsiyum iyonlarının ise sperm üzerinde navigasyon
etkisi yaptığını ortaya çıkardı.
Sonuç : Her iki araştırmadan ortaya çıkan sonuç, sağlıklı bir sperm için
kalsiyum konsantrasyonun çok önemli olduğudur.
Fazla kalsiyum, spermin hareketini kısıtlarken, düşük kalsiyum
spermin yumurtayı bulmasını zorlaştırıyor.Yakın bir gelecekte kalsiyumu
dengeleyici ilaçlar geliştirilerek gerek epididim, gerekse spermin içerisinde,
kalsiyum miktarı kontrol altında alınabilecek.
Mehmet Saltürk
++++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltürk
Institute for Genetics
University of Cologne
++++++++++++++++++++++++
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder