Nature dergisinin 28 Kasım 2010 tarihli
sayısında telomeraz enzimi ile genç kalma
arasında ilişkiyi ele alan bir makale yayınlandı.
arasında ilişkiyi ele alan bir makale yayınlandı.
Makalede, farelere enjekte edilen telomeraz enziminin
kromozomların uç kısmında bulunan telomerlerin kısalmasını engelleyerek
yaşlanmayı durdurduğu belirtilmiştir. Daha da önemlisi farelerin geriye dönük
olarak gençleştiğinin tespit edilmiş olması...
Araştırmada Telomeraz enzimi verilen yaşlı farelerin bir ay sonra yapılan incelemesinde kaslarının güçlendiği, beyinlerinde yeni sinir hücrelerin oluştuğu, dalak ve bağırsak hücrelerinde yenilenmelerin olduğu, seksüel olarak tekrar aktif hale geldiği ve yeniden doğurganlık gibi gençliğe has özelliklerin görüldüğü tespit edilmiştir.
Araştırmada Telomeraz enzimi verilen yaşlı farelerin bir ay sonra yapılan incelemesinde kaslarının güçlendiği, beyinlerinde yeni sinir hücrelerin oluştuğu, dalak ve bağırsak hücrelerinde yenilenmelerin olduğu, seksüel olarak tekrar aktif hale geldiği ve yeniden doğurganlık gibi gençliğe has özelliklerin görüldüğü tespit edilmiştir.
Bu
araştırmadan elde edilen sonuçlar ışığında gelecek on yıl içerisinde
geliştirilen ilaçlar ve gen teknolojinde gelişmeler ile insanların yaşam
kalitesinin yükseleceği, daha sağlıklı ve uzun bir yaşayam süreceği tahmin
ediliyor.
Ek bilgi: Kromozomların iki ucunda telomer
denilen bir kısım bulunur ve bu kısımlarda yaklaşık 2000 defa tekrarlanan
nükleotid dizilimi vardır. Bu nükleotid dizilim „TTAGGG“dır(4).
İnsan hücreleri kendisini kopyalayarak
yenilerler. Her kopyalama esnasında telomerler bir miktar kısalır. Telomerler
yılda yaklaşık olarak 31 harf kısalırlar. İnsanların yıllar geçtikce
yaşlanmasının sebebi „TTAGGG" dizisinin gittikçe
azalmasının bir sonucudur. (5)
Bu kısalmayı bazı faktörler
hızlandırıyor.
Soluduğumuz kötü hava, sigara içmek gibi akciğer hücrelerini
doğrudan etkileyen olumsuz faktörler hücrelerinin tahribatına sebeb
olamaktadır. Tahrip olan hücreler, kendini zamanından önce
kopyalayarak yenilemeye çalışırlar, işte hücrenin zamanından önce kendini
yenilemesi telomerlerin normalden daha çabuk kısalmasına sebep
olurlar. Sigara içen veya kötü hava soluyanların yaşına göre daha ihtiyar
görünmesinin sebebi telomerlerin zamanından önce kısalmasıdan
kaynaklanmaktadır.
Prensip: Hücrenin kopyasını yapması telomerin kısalmasına,
telomerin kısalması da yaşlanma anlamına gelmektedir(6). Evrimsel süreçte
telomerlerimizdeki „TTAGGG" uzunluğu farklı olabilmektedir
yani telomer uzunluğu kişiden kişiye değişebilmektedir. 7000 bp hatta bazen
10000 bp DNA harfi uzunluğunda olabilmektedir. İnsanlar arasındaki ömür
farklılığının sebebi doğuştan gelen bu nükleotit uzunluğundaki farklılıklardan
kaynaklanmaktadır.
++++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltürk
Institute for Genetics
University of Cologne
++++++++++++++++++++++++
Orijinal makale
Nature : (2010) doi:10.1038/nature09603 Accepted 26 October 2010Published online 28 November 2010
Dipl. Biologe Mehmet Saltürk
Institute for Genetics
University of Cologne
++++++++++++++++++++++++
Orijinal makale
Nature : (2010) doi:10.1038/nature09603 Accepted 26 October 2010Published online 28 November 2010