Şişmanlığa karşı yeni bir umut: Enzimatik Tedavi

Bu araştırmanın sonuçları obezite tedavisinde etkili enzimatik tedavi yöntemlerinin geliştirilebileceği umutlarını güçlendiriyor. Konunun ayrıntılarına girmeden önce açlık ve tokluk hissi nedir, beyinde nasıl oluşur gibi bazı temel konulara kısa bir göz atmak gerekiyor.

Açlık ve tokluk hissi

Açlık ve tokluk hissi beynin hipotalamus bölgesi tarafından kontrol edilen ve bir dizi biyokimyasal reaksiyon sonucunda ortaya çıkan oldukça kompleks bir süreçtir. Bu süreçte, çeşitli enzimler proteinler ve hormonlar rol oynar. Bu karmaşık reaksiyonlar zincirinin bazı aşamaları bilinsede bu konuda cevaplanması gereken hala birçok soru bulunmaktadır.

Bu araştırmanın sonuçları obezite tedavisinde etkili enzimatik tedavi yöntemlerinin geliştirilebileceği umutlarını güçlendiriyor.

Sağlıklı bir insan yeterli gıda aldığın zaman beyin Tokluk-hissi sinyali göndererek yemek sonlandırılır. Sağlıklı insanlarda düzenli çalışan bu mekanizma obezite rahatsızlığı bulunan kişilerde maalesef çalışmaz. Bu durumdaki kişiler vücutlarına yeterli miktarda gıda almalarına rağmen beyinden Tokluk-hissi sinyali gelmediği için yemeye devam ederler. Sonuçta vücuda gereğinden fazla alınan karbonhidrat ve şeker karaciğer tarafından yağa çevrilerek başta göbek ve kalça olamak üzere vücudun çeşitli bölgelerinde depolanırlar.

Soru: Bu insanlar doyduğunu neden anlamıyor, vücutları yeterli gıda almalarına rağmen neden yemeye devam ediyorlar ?

Bu sorunun cevabı Helmholtz Zentrum München araştırmacıları tarafından titiz bir çalışma ile bulundu.

Sebep: HDAC5 enzimi eksikliği. Obezite rahatsızlığı bulunan kişilerde bu enzim salgılanmadığı için bu enzime bağlı bir dizi biyokimyasal reaksiyon gerçekleşemiyor ve sonuçta beyne "Doydum" sinyali gitmiyor.

Obeziteye yol açan sinyal bozukluğu

Dhiraj Kabra ve ekibi, obezlerde Tokluk hormonu Leptinin verimli kullanılamaması neticesinde beyne Doydum-Sinyali gitmemesinin, başka bir ifade ile Leptin direncinin oluşmasında diğer faktörlerin de rol oynayabileceğini düşündüler ve bu amaçla sağlıklı farelerde HDAC5 enzimi sentezleyen geni bloke ettiler. Genin bloke edilmesiyle birlikte Leptin direnci oluşmaya buna bağlı olarak farelerde aşırı yemek yeme ve kilo alma sorunu başladı.

Tersten kontrol: Genin tekrar aktive edilmesiyle HDAC5 enziminin tekrar üretilmeye, buna bağlı olarakta tekrar Leptin hormonu miktarı artmaya başladı. HDAC5 enziminin yükselmesiyle birlikte farelerin aşırı yemeyi bıraktığı ve tekrar normal kiloya döndükleri görüldü. Tabii konuyu sadece HDAC5 enziminin yokluğuna indirgemek sorunu tam olarak açıklamaya yetmiyor. Dhiraj Kabra liderliğindeki ekip sadece HDAC5 enziminin fonksiyonunu değil aynı zamanda bu enzimin LEPTİN hormonu ve STAT3 transkripsiyon faktörü ile olan ilişkisini de ortaya çıkardılar.

Leptin hormonu ve STAT3 transkripsiyon faktörü

Leptin(Tokluk hormonu), yağ hücreleri tarafından üretilen, beyin ile yağ depoları arasındaki komünikasyonu sağlayan bir hormondur. Kısacası Leptin, vücutta yağ reservi varsa iştahı bastırarak vücuda aşırı gıda alımını engeller. Ancak obez kişilerde Leptinin bu düzenleyici etkisi bozulduğu için kişi doymasına rağmen iştahı kesilmediği için yemeye devam eder.

Yukarıda kısaca belirtildiği gibi HDAC5 enzimi ile Leptin hormonu arasında bir biyokimyasal etkileşim daha var ve bu etkileşim STAT3 transkripsiyon faktörü adında bir protein tarafından sağlanıyor.

Konuyu özetleyecek olursak;

1. HDAC5 enzimi, STAT3 proteinini aktive ediyor.
2. Aktive olan STAT3 proteinleri hücre zarında bulunan Leptin reseptörlerine doğru gidiyor.
3. STAT3 proteini Leptin reseptörlerinin ulaşınca onları aktive ediyor.
4. Aktive olan Leptin reseptörleri yağ hücreleri tarafından üretilen tokluk hormonu Leptini yakalayarak beynin hipotalamus bölgesine „DOYDUM“ sinyalini gönderiyor.

Obeziteye karşı mücadelede yeni tedavi imkanı

Bu araştırmayla görüldü ki, beyinde HDAC5 enzimini üretilmesi ile birlikte beyinde bir dizi biyokimyasal reaksiyon başlayarak aşırı yemek yemenin önüne geçiliyor. Gelecekte öbezite ile mücadelede düzenli beslenme ve egzersiz yapmanın yanı sıra HDAC5 enzimi tedavisi de uygulanabilir. !!!

Bu konuda kesin bir şey söylemek için insanlar ile bir dizi klinik deney yapılması gerekiyor. Eğer sonuç insanlarda da pozitif olur ve Leptin hassasiyet restorasyonu gerçekleşebilirse, şişmanlık ve şişmanlığa bağlı gelişen Tip 2 Diyabet gibi metabolizma hastalıklarının tedavinde yeni bir sayfa açılabilir.

Mehmet Saltürk

++++++++++++++++++++++++++

Dipl. Biologe Mehmet Saltuerk

Institute for Genetics

University of Cologne

++++++++++++++++++++++++++

Kaynak

Hypothalamic leptin action is mediated by histone deacetylase 5

Nature Communications 7, Article number: 10782 doi:10.1038/ncomms10782 Received 24 November 2015 Accepted 21 January 2016 Published29 February 2016

Bu blogdaki makaleler bir başka yayın organında kaynak gösterilmeden yayınlanamaz, çoğaltılamaz ve kullanılamaz.