Biyolojik saat, günlük ve mevsimsel ışık değişikliklerinin metabolizmaya olan etkisidir. Güneş ışığındaki bu ritmik
değişimler, hormonal değişikliklere, hormonal değişiklikler de metabolik değişimlere sebep olur. Biyolojik saat, bir anlamda içsel saattir ve bu içsel saat bizim ne zaman yorulacağımızı, metabolik süreçlerin ne zaman hızlanıp ne zaman yavaşlayacağını, ne zaman yatıp ne zaman uyanacağımızı belirler.
Bazı kişiler sabahları yataktan çok zor kalkarken, bazılarının çok zinde kalkması, bazılarının ilk akşamdan yatağa uzanıp uyurken, bazılarının gece geç saate kadar ayakta kalkması Biyolojik saatin her insanda farklı çalışmasından kaynaklanmaktadır.
Uzun zamandır insandan insana değişen biyolojik saatteki bu farklılığın genetik olduğuna dair bilgiler bulunmaktaydı ama yatma ve kalkma konusunda kişiden kişiye farklılığın genetik nedenleri ilk olarak keşfedildi.
15 gen farklı
Amerikanın Mountain View sehrinde bulunan 23andMe adlı Biyoteknoloji firması tarafından 89.283 kişi ile yapılan ve nature communications dergisinde yayınlanan bir araştırma, bu farklılığın 9 farklı kromozomda 15 farklı genin çeşitli noktalarında bulunan varyasyondan kaynaklandığını gösteriyor
Konu ile ilgili yapılan açıklamada sabah erken kalkanların genlerinin belirli bölgelerinde aynı dizilimlerin sıklıkla tekrerlandığı belirtiliyor. Ortaya çıkan sonuçlarda ilginç bir ayrıntı daha var o da erken kalkma geninin kadınlarda daha yaygın olarak görüldüğü.
Biyolojik saatle bağlantılı
- Yapılan bu araştırmayla 15 genden 7 sinin biyolojik saati kontrol eden genlerin yakınında olduğu tespit edildi. Bu genlerin, uyku süresi, uyku evresi(mesela REM evresini) ve biyolojik saatin gün ışığına karşı hassasiyetini ayarlayan genler olduğu tespit edildi. [Bu genlerde meydana gelen değişiklikler narkolepsi(istemsiz uyku hali) tetikleyebilmektedir.]
- Ayrıca 15 Gen den 4 Genin tansiyon, nabız, vücut ısısı gibi metabolik faaliyetleri gün içerisinde zamana göre ayarlardığı da keşfedildi.
- 15 günde arta kalan 4 genin fonksiyonları şimdilik tam olarak belirlenemedi.
Araştırmadan ortaya çıkan bazı sonuçlar:
- Sabah erken kalkanları daha çok kadınlar oluşturuyor.
- Sabah erken kalkanlarda „Uykusuzluk ve uyku apnesi“ olasılığı daha az.
- Sabah erken kalkanlarda geç kalkanlara göre üçte bir oranında daha az depresyon görülüyor.
- Sabah erken kalkanlarda „Vücut kitle indeksi“ ortalamadan biraz daha düşük.
- Sabah erken kalkanlarda „Huzursuz bacak sendromu“ daha az.
Mehmet Saltürk
++++++++++++++++++++++++++
Dipl. Biologe Mehmet Saltuerk
Institute for Genetics
University of Cologne
++++++++++++++++++++++++++
Kaynak
GWAS of 89,283 individuals identifies genetic variants associated with self-reporting of being a morning person
Nature Communications doi:10.1038/ncomms10448 Published 02 February 2016
Bu blogdaki makaleler bir başka yayın organında kaynak gösterilmeden yayınlanamaz, çoğaltılamaz ve kullanılamaz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder